Full text: 1935-1936 (0001)

ßieine Beiträge 
Ansere Mundarten. 
Die erste Vergangenheit. 
Die Mundarten in unserem Gebiete kennen die Formen der ersten Vergangenheit (Im—⸗ 
perfekt) nicht. Nur die Hilfszeitwörter weisen diese Formen auf: ich konnt, ich durft, ich 
woilt, ich wor, ich hott, ich sollt, ich muscht, (ich konnte, durfte, wollte, war, hatte, sollte, 
ich mußte). Wir finden das Imperfekt auch bei den Zeitwörtern „wissen“ lich woscht) und 
„sagen“ lich sat). 
Gleich arm sind unsere Mundarten an Moͤglichkeitsformen (Formen des Konjunktivs). In 
dem Saartal gibt es noch einige uralte Ueberreste: eich krä'ng, eich krät (ich kriegte); 
eich gesäsng, eich gesät (ich sähe); eich bräng, eich brät (ich brächte); eich mäsnt (ich möchte); 
et geläsng' (es gelänge); ferner: eich hätt; eich käm; eich gäf (ich gäbe); eich wescht (ich 
wüßte); eich mißt (ich müßte); eich kennt, sollt, wollt (ich könnte, sollte, wollte). 
Wir übertragen hier eine Kurzgeschichte in der Mundart des bergischen Landes in eine 
Mundart des Saartals. Die Uebertragung zeigt uns deutlich die Armut unserer Mund— 
arten an Imperfektformen: 
Dat Fettwief 
Ens kom de Noberschfrau un sät: „Ming 
Mann eß schwer krank; beß doch so jod un 
jank ens no der Fettfrau“. Ich krete ming 
Päed un rett erop. Et Fettwief wonnte oven 
bei Halver ob em Burenhoff. Ech säte er, dat 
bei uns in der Noberschaft en Mann ärg 
krank wör un frogte se. ob se demm nit 
hälepen künnte. „Ech well ens sehn“, sät se, 
an do kritt se och ald de Aepelspann vamm 
Füer un satzte enn andere drop. Dann hov 
se den Schützel huh un nohm us em Büggel, 
denn se öm et Liev drog, en Stöck Fett. 
Dann wöschte se met dem Fett en der Pann 
eröm un froate, wie alt der Mann wör. Als 
ech er dat Aler jesät hat, jing die Wöscherei 
widder los. Obemol hurte se op un säte: 
„Demm Mann kann ech nit hälepen, der jeht 
duet, ieter dat sechs Wächen öm sind. Ech 
kann em ävver Linderung verschaffen“. Dann 
schrevo se wat ob en Blatt un säte, dat soll 
ech in der Apotheke holen, un üver vierzehn 
Däa soll ech dann widder kummen. Ech be— 
stahlte dat bei denn Lüggen, nur nit dat der 
Mann stärven möte. 
No knapp vierzehn Dägen kom de Frau un 
heel mech ahn, noch ens erop ze iohn. Dann säte 
se, ehrem Mann jing et wat besser, besondersch 
am Donnerschdag jing et em ärg jod. Als 
ech zum Fettwief erenn kom, ref se mer ald 
entiähn: „Aha. do kütt de Fringsdörper 
widder un well ens hüren, wie et singen 
Kranken ieht“. Dann dät se widder de Pann 
op et Füer, kret en Stöck Fett un wöschte 
domet rongs en der Pann eröm. Dann sät 
se: „Dem Mann jeht et wat besser, beson— 
De Dedersch (Die Töterin) 
(Mundart des Saartals) GBeckingen). 
De Noperschfra; eß möol komm unn hat ge⸗ 
sa't: „Meiner eß schwär krank; sei möl so 
zutt unn geh bei de Fra'“. Ich hann mei 
Pärd geholl unn benn roff geriet. De Fra' 
sat ls owen henner'm Hoff gewahnt. Eich 
hann zu er gesa't, daß bei us en der Noper—⸗ 
chaft en Mann arig krank eß unn hann se 
zefröt, ob se däm net helfen kann. „Eich well 
moͤl gucken (gesinn)“, hat se gesa't unn hat 
de Kromperpann vam Feier geholl unn hadden 
anner droffgesetzt. Dann hat se de Schirz en 
de Heh gehof unn hadd ausm Beidel, wo 
se om de Leiw hott, en Schdeck Fett rausge⸗ 
holl. Dann hat se met dem en der Pann 
rem gerosert (gefahr) unn hat gefroͤt, wie alt 
der Mann wär. Wie eich dat Alter gesat 
hott, dòõ eß de Re'iherei näß loßgang. 
Off ämsöll) hat se offgehort unn hat gesa't: 
„Däm Mann kann eich net helfen; der schdirft, 
ꝛh sechs Wochen remm senn. Eich kann'm aw⸗ 
ver de Krankhät leichder machen“. 
Dann hat se äppes oww'n Blat geschrief unn 
hat gesat, dat sollt eich en der Abdeckt hol⸗ 
en, unn en värzehn Darn soll eich näß 
nommol) kommen. Eich hann dat de Leiden 
rusgericht, nur net, daß der Mann schderwen 
nischt. 
Nô knapp virzehn Da'n eß de Fraf komm 
inn hat mer sche' geschwätzt, daß ich nommö 
roff gehen soll. Dbei hat se gesat, daß et 
hrem Mann besser gäng; besonnerscht am 
Donnerschdag wär et imm ganz gutt gang. 
Wie eich bei der Fra' rennkomm senn, hat se
	        
Waiting...

Note to user

Dear user,

In response to current developments in the web technology used by the Goobi viewer, the software no longer supports your browser.

Please use one of the following browsers to display this page correctly.

Thank you.