znawstwo romanistyczne, germanistyczne i slawistyczne, obejmuje zasadniczo
tzw. region Saar-Lor-Lux, do ktorego nalezy obszary w Belgii, Francji,
Luksemburgu i Niemczech, jednakze w coraz wiçkszym stopniu sy w nim
uwzglçdniane takze inne obszary kontaktu rdznych jçzykow: region Alp,
pogranicze niemiecko-slowiariskie i germarisko-celtyckie.
Badania na tych obszarach majy z koniecznosci Charakter interdyscyplinamy i
miçdzynarodowy. Dlatego program badawczy, ktory sam jest z zalozenia
interdyscyplinamy, dba o intensywne kontakty z miçdzynarodowy spolecz-
nosciy badaczy tego obszaru. Najbardziej widocznym przykladem tych starari sy
bez wytpienia sympozja. I tak - w 1991 r. w Saarbrücken zostalo zorgani-
zowane przez program badawczy sympozjum „Grenzen und Grenzregionen -
Frontières et régions frontalières - Borders and Border Regions“ („Granice i
pogranicza“).1 W 1993 r. program byl szeroko reprezentowany na warszaw-
skiej konferencji „Granice i pogranicza. Jçzyk i historia“, zorganizowanej przez
Instytut Jçzyka Polskiego na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszaw-
skiego.2 Wreszcie, w dniach 11-13 maja 1995 r., badacze z Austrii, Belgii,
Francji, Luksemburga, Niemiec, Polski i Wielkiej Brytanii zebrali siç na
sympozjum w pogranicznym miescie Saarbrücken. Referaty wygloszone
podczas tego sympozjum sy publikowane w niniejszym tomie.3
Pierwsza grupa referatöw dotyczy kwestii prawniczych, jak röwniez - w
wyskim sensie - historycznych. W wykladzie otwierajycym konferencjç
„Prawnicze aspekty polityki jçzykowej“ Stefan Oeter (Heidelberg) przedstawil
prawny stronç zagadnienia. Pokazal, ze miçdzynarodowe regulacje prawne w
zakresie polityki jçzykowej w XX w. wprowadzano szczegölnie intensywnie w
dwu okresach; w obydwu przypadkach odbywalo siç to w ramach ochrony
praw mniejszosci. Pierwszy raz zajmowano siç tym w ramach „Porozumieri
paryskich“ i Ligi Narodöw po I wojnie swiatowej, przy czym rezultaty tych
prac byly w ogolnosci niezadowalajyce. Po raz drugi - renesans tej tematyki da
siç zauwazyc od drugiej polowy lat osiemdziesiytych. Niestety, efekty
podjçtych dzialari sy dotyd raczej skromne, poniewaz wiele paristw, biorycych
udzial w pracach ustawodawczych, nie moze uwolnic siç od swoich wyobrazeri
o etnicznej, kulturowej i jçzykowej jednosci, Mozna z tego wnosic, ze w
dalszym ciygu polityka jçzykowa wobec mniejszosci, ktöre sy niedostatecznie
Haubrichs W„ Schneider R.(red.), Grenzen und Grenzregionen - Frontières et régions
frontalières - Borders and Border Régions, Saarbrücken: SDV 1993 (Veröffentli¬
chungen der Kommission fur Saarländische Landgeschichte und Volksforschung 22).
Dubisz S., Nagörko A. (red.), Granice i pogranicza. Jçzyk i historia. Materiaty miçdzy-
narodowej konferencji naukowej, Warszawa, 27-28 maja 1993 r., Warszawa 1993.
Referat W. Smoczyriskiego (Krakow) o „Slawizacji litewskiej warstwy wyzszej w
Wielkim Ksiçstwie Litewskim“ nie zostal przygotowany do publikacji, Z drugiej strony -
référât A. Rittera (Hamburg), ktöry - choc pierwotnie przewidziany do wygloszenia -
wygloszony nie zostal, tu jest publikowany w formie pisanej.
30
